Byłem u Ciebie w te dni, Fryderyku!
Jest z jednym z Polaków, którzy są dobrze znani za granicą. Miał niesamowity talent, a niektórzy mówili, że jego palce to czyste złoto. Konkurs jego imienia jest jedną z wizytówek Polski. O kim mowa? Wszystkie te komplementy odnoszą się do jednego z naszych najlepszych kompozytorów – Fryderyka Chopina.
Chopin urodził się w Żelazowej Woli, a instrumenty muzyczne zawsze były obecne w życiu jego rodziny. Świat muzyki był mu więc przeznaczony i znany od dziecka. Najważniejszym momentem w życiu Chopina, a jednocześnie jego „najważniejszą wycieczką zagraniczną”, była podróż do Wiednia. Dlaczego? Ponieważ od momentu wyjazdu już nigdy nie powrócił do ojczyzny. W kraju żegnało go wiele osób: profesorowie, rodzina, miłośnicy jego muzyki oraz jedna z jego miłości – Konstancja. Sam Fryderyk nie był do końca pewien, czy chce wyjechać i długo odwlekał podjęcie decyzji. Gdy przebywał za granicą, dowiedział się o upadku powstania listopadowego i postanowił udać się do stolicy Francji. Ciekawostką jest to, że wtedy właśnie powstały pierwsze szkice jego najważniejszego utworu czyli Etiudy rewolucyjnej. W Paryżu nie czekało Fryderyka łatwe gwiazdorskie życie. Pojawiły się trudności przy próbach zorganizowania koncertu, szczególnie, że w tamtym czasie kompozytor nie był zamożny. Do złej sytuacji materialnej szybko doszedł niesamowity smutek – Fryderyk dowiedział się o ślubie Konstancji.
Wystarczył jeden solowy koncert, aby odmienił się los Chopina. Po nim paryżanie chcieli, by pozostał we Francji, a to otworzyło artyście drzwi na paryskie salony. Jednym z jego przyjaciół został sam Adam Mickiewicz. W Paryżu Chopin zakochał się do szaleństwa we francuskiej poetce George Sand i to właśnie wtedy powstały najpiękniejsze utwory muzyczne. Jednak przez cały czas gdzieś obok czyhało zagrożenie…
Chopin był chorowitym dzieckiem. Miał kłopoty z żołądkiem i do końca życia był bardzo szczupły (ważył około 50 kilogramów), zawsze blady i wątły. Miał też problemy z uporczywym kaszlem, upatrywano w tym skutków biernego palenia, gdyż jego ukochana – George Sand – paliła papierosy oraz fajkę. Z czasem okazało się, że Chopin cierpi na gruźlicę, bardzo ciężką chorobę, która była w tamtym czasie niestety dość rozpowszechniona.
Aktualnie naukowcy nie są zgodni, czy faktycznie gruźlica była przyczyną śmierci kompozytora, czy może było to połączenie różnych chorób. Na początku października 1849 roku jeden z najbardziej utalentowanych muzyków XIX wieku zmarł w wieku 39 lat. Wielka rozpacz po tak ogromnej stracie dotknęła wielu, w tym poetę Cypriana Kamila Norwida, który po latach napisał ku pamięci kompozytora utwór Fortepian Chopina. Tuż po śmierci artysty wykonano maskę pośmiertną, która uwieczniła kształt i rysy jego twarzy.
Na pogrzeb mistrza przybyły tłumy, oprawa ceremonii była godna talentu Fryderyka. Żegnały go elity paryskich salonów, a zgodnie z życzeniem zmarłego w trakcie uroczystości rozbrzmiewało Requiem d-moll Wolfganga Amadeusza Mozarta. Wielu zgromadzonych chciało pozostawić sobie pamiątkę po artyście, choćby w postaci kwiatu z grobowej wiązanki. Warto przypomnieć, że umierający Chopin poprosił, by po śmierci wyjęto z jego ciała serce i przesłano je do Warszawy – tak też się stało.
Trzeba i warto wiedzieć
ZNANI POLACY
Cyprian Kamil Norwid – poeta, pisarz i malarz. Przez badaczy literatury uważany za jednego z najznakomitszych twórców okresu romantyzmu.
SŁAWNI
George Sand – francuska pisarka czasów romantyzmu. Ukochana Chopina.
Wolfgang Amadeusz Mozart – austriacki kompozytor, zaliczany do trójki klasyków wiedeńskich (razem z Haydnem i Beethovenem).
CIEKAWOSTKI
Serce Chopina – po śmierci, zgodnie z wolą Chopina, jego serce zostało wysłane do Warszawy. Trafiło tam nielegalnie, przewiezione w słoiku. Dzisiaj znajduje się w kościele św. Krzyża w Warszawie.
Gruźlica – choroba, która w czasach Chopina cechowała się wysoką śmiertelnością.
Mukowiscydoza – choroba genetyczna układu oddechowego lub pokarmowego. Jedna z dwóch chorób (obok gruźlicy), którą naukowcy podejrzewali o spowodowanie śmierci Chopina.
WYDARZENIA
Od 1927 roku w Warszawie odbywa się Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina.
GEOGRAFIA
Żelazowa Wola (Polska) – tutaj urodził się Fryderyk Chopin.
Pałac Kazimierzowski w Warszawie – miejsce zamieszkania rodziny Chopinów (1817-1827).
Warszawa – tutaj znajduje się Muzeum Fryderyka Chopina.
EKONOMIA
Portret Chopina znajdował się na banknocie 5000 zł w latach 1982-1996.
ASTRONOMIA
Imieniem Chopina nazwano krater na planecie Merkury.
Imieniem Chopina nazwano też planetoidę 3784 okrążającą Słońce.
Teksty autentyczne
Na początku 1822 roku w tomie X „Pamiętnika Warszawskiego” ukazała się pierwsza dłuższa notka o Chopinie:
Nie tylko bowiem z łatwością największą i smakiem nadzwyczajnym wygrywa sztuki najtrudniejsze na fortepianie, ale nadto jest już kompozytorem kilku tańców i wariacji, nad którymi znawcy muzyki dziwić się nie przestają, a nade wszystko zważając na wiek dziecinny autora. Gdyby młodzieniec ten urodził się w Niemczech lub we Francji, ściągnąłby już zapewne uwagę na siebie wszystkich społeczeństw; niechże wzmianka niniejsza służy za wskazówkę, że i na naszej ziemi powstają geniusze, tylko że brak głośnych wiadomości ukrywa je przed publicznością.
Ignacy Jan Paderewski w setną rocznicę urodzin Chopina:
Zabraniano nam Słowackiego, Krasińskiego, Mickiewicza. Nie zabroniono nam Chopina. A jednak w Chopinie tkwi wszystko, czego nam wzbraniano: barwne kontusze, pasy złotem lite, posępne czamarki, krakowskie rogatywki, szlacheckich brzęk szabel, naszych kos chłopskich połyski, jęk piersi zranionej, bunt spętanego ducha, krzyże cmentarne, przydrożne wiejskie kościółki, modlitwy serc stroskanych, niewoli ból, wolności żal, tyranów przekleństwo i zwycięstwa radosna pieśń […].
Historia w języku
Fryderyk Chopin czy Fryderyk Szopen? W języku polskim nazwy obcojęzyczne zapisujemy na dwa sposoby. Większość nazw ma pisownię oryginalną, jednak niektóre nazwy własne, najdawniej i najsilniej zadomowione w polszczyźnie mogą być zapisywane w formie spolszczonej. Są wśród nich antroponimy, czyli imiona i nazwiska osób oraz toponimy, czyli nazwy miejscowe.
Do takich antroponimów w języku polskim należą np.:
Fryderyk Chopin lub Fryderyk Szopen, nazwisko zawdzięcza ojcu: Nicolasowi (Mikołajowi) Chopinowi, który był Francuzem;
George Washington lub Jerzy Waszyngton, pierwszy prezydent Stanów Zjednoczonych;
William Shakespeare lub William Szekspir, wybitny angielski poeta i dramaturg epoki renesansu;
Voltaire lub Wolter, francuski pisarz i filozof epoki oświecenia.
Jeśli nazwiska zapisywane są w formie spolszczonej, odmieniają się jak nazwiska polskie: Szekspira, Szekspirem, Woltera, o Wolterze. Jeśli zaś zapisywane są w formie oryginalnej podlegają przyjętej w polszczyźnie odmianie nazwisk obcych: Shekespeare’a, Voltaire’owi.
Ciekawostki
z innych krajów
FRANCJA
Na cmentarzu Père-Lachaise w Paryżu znajduje się grób Fryderyka Chopina.
Szwajcaria
W Muzeum Polskim w Rapperswilu znajdziemy maskę pośmiertną Fryderyka Chopina.
Belgia, Hiszpania, Szwajcaria, Francja
Festiwale muzyki Chopina odbywają się także w Gandawie (Belgia), Valldemossie (Hiszpania), Genewie (Szwajcaria), Paryżu (Francja).
Japonia, Brazylia, Chiny, Albania
Pomniki Fryderyka Chopina znajdziemy w: Hamamatsu (Japonia), Singapurze, Rio de Janeiro (Brazylia), Szanghaju (Chiny), Tiranie (Albania).
Wydarzenia w tekstach kultury i mediach
Kliknij na konkretny tytuł, a przeniesiesz się na stronę z informacjami o nim
Film, serial
- Chopin. Pragnienie miłości, reż. Jerzy Antczak, 2002;
- Młodość Chopina, reż. Aleksander Ford, 1951;
- Pamiętna pieśń, reż. Charles Vidor, 1945;
- Błękitna nuta, reż. Andrzej Żuławski, 1991.
Literatura
- Fortepian Chopina, Cyprian Kamil Norwid, 1865 (poemat);
- Chopin w literaturze: Poezja. Proza. Scena i film, Bronisław Edward Sydow, 1949;
- Wiersze o Chopinie. Antologia i bibliografia, Edmund Słuszkiewicz, 1964.
Gry wideo
Jeśli wiesz coś, czego my nie wiemy, daj znam znać
Humor
Jeśli wiesz coś, czego my nie wiemy, daj znam znać
Muzyka
- NAJSŁYNNIEJSZE UTWORY CHOPINA: Etiuda Rewolucyjna; Marsz żałobny; Polonez-fantazja; Życzenie; Preludium deszczowe; Etiuda E-dur.
Sztuka
- Portret Fryderyka Chopina, Eugène Delacroix, 1838;
- George Sand, Eugene Delacroix, 1838;
- Portret Fryderyka Chopina, Maria Wodzińska, 1836;
- Fryderyk Chopin, Hadi Karim (grafika).
Inne
- Chopin, Louis-Auguste Bisson, 1849 (fotografia).
Ćwiczenia
Nagrania
Treść w przygotowaniu.
Źródła
J.A. Kuzemko, Chopin’s illnesses, „Journal of the Royal Society of Medicine”, 1995.
J. Sikorski, Wspomnienie Szopena, wyd. 1849 i wydania następne.